Czyszczenie dysku z nieużywanych plikówChoć w dobie dzisiejszych dysków twardych dbanie o ilość miejsca wolnego nie jest już tak popularna, to jednak czasem okazuje się, że brakuje nagle kilkunastu megabajtów... Kiedyś, w erze dysków o wielkościach rzędu kilkudziesięciu megabajtów, odzyskanie każdego kilobajta powierzchni było sukcesem. Z tego względu producenci oprogramowania dbali bardziej o przestrzeń dyskową, a zwykli użytkownicy wiedzieli, jaką ową przestrzeń wyrwać. Dziś ta wiedza jest znacznie mniej popularna i ogranicza się z reguły do porad typu "odinstaluj nieużywane programy". Dlatego pragnę przedstawić bardziej zaawansowane sposoby na zwolnienie nieco miejsca na dysku bez konieczności odinstalowywania czegokolwiek. A im więcej wolnej przestrzeni, tym wydajniejsza praca komputera głównie podczas zapisywania!
Większość opisanych zadań wymaga korzystania z konta o uprawnieniach administratora! Należy także pamiętać, aby przed przystąpieniem do działań zamknąć możliwie największą liczbę działających aplikacji użytkownika. W przeciwnym razie albo część zadań okaże się niemożliwa do wykonania, albo spowoduje błędy w ich działaniu lub utratę danych! Do wyszukiwania oraz usuwania plików najwygodniej użyć narzędzia Total Commander.
Podstawa to Temp
Katalog Temp (od ang. słowa temporality, czyli tymczasowy) służy do przechowywania przez aplikacje plików, które mają służyć tylko przez czas trwania sesji programu. Jednak czasem błędy, a czasem zawieszenia systemu powodują, że katalog ten pozostaje. Standardowo katalog mieści się w lokalizacji \Windows\Temp dysku systemowego. Jednak każdy użytkownik może mieć przypisany inny katalog plików tymczasowych. Otworzyć go można (dla bieżącego użytkownika) w prosty sposób - wystarczy w menu Start wybrać polecenie Uruchom (lub nacisnąć skrót [Win]+[R] ) i wpisać %temp% i zaakceptować. Otwarty zostanie katalog plików tymczasowych.
Z tego katalogu możemy (teoretycznie) usunąć wszystkie znajdujące się tam pliki. Jeśli system nie pozwoli na usunięcie któregoś pliku - pozostawiamy go, gdyż prawdopodobnie jest używany.
Znacznie efektywniej przeprowadzimy czyszczenie, jeśli wyszukamy na dysku wszystkie katalogi o nazwie Temp (rzadko kiedy nadaje się inne nazwy) i dokonamy usunięcia plików w nich znajdujących się. Jednakże nigdy nie należy usuwać samego katalogu! Po wpisaniu w module wyszukiwania programu Total Commander tekstu temp. (tak, z kropką na końcu!) dostaniemy listę katalogów, z których można usunąć pliki:
Pliki z kopiami oraz logi
Poza wyżej opisanym katalogiem plików tymczasowych, aplikacje często tworzą także pliki stanowiące kopie bezpieczeństwa lub archiwalne bezpośrednio w miejscu występowania. Pliki takie charakteryzują się określonymi i ogólnie przyjętymi rozszerzeniami i na ogół w parze z nimi występuje plik o takiej samej nazwie lecz innym - właściwym - rozszerzeniu. Z kolei pliki logów zawierają najczęściej rejestry wykonywanych akcji, które mogą być przydatne tylko podczas weryfikacji działania programu. Aby odnaleźć takie pliki należy w polu wyszukiwania określić te charakterystyczne rozszerzenia, tj. *.tmp *.temp *.old *.bak *.bac *.log . Uwaga! Nie należy jednak usuwać plików zapasowych rejestru - mają one nazwy NTUSER i UsrClass , a rozszerzenia zawierają się w podanej liście.
Zobacz też dział: Instalatory aktualizacji.
Deinstalatory aktualizacji Windows
Podczas instalowania aktualizacji, system umożliwia ich późniejsze odinstalowanie. Jednakże w 98% przypadków jest to zupełnie niepotrzebne. Dlatego deinstalatory są zbędne i zajmują tylko cenne miejsce na dysku. Znaleźć je można bezpośrednio w katalogu systemu Windows. Ich charakterystyczną cechą jest nazwa katalogu zaczynająca się i kończąca znakiem dolara ($) oraz w przypadku partycji NTFS - stan skompresowany. Tak wyglądają one w Explorerze - wszystkie zaznaczone pliki można śmiało usunąć!
Ponadto program Internet Explorer od wersji 7 w podobny sposób przechowuje deinstalatory jego aktualizacji. Można je znaleźć w katalogu Windows\ie?updates , gdzie ? oznacza numer wersji programu IE.
Kopie plików systemowych
Podczas instalacji aktualizacji system tworzy ponadto kopie aktualizowanych plików jądra systemu. Podobnie rzecz ma się w przypadku instalacji sterowników. Kopie te można znaleźć w katalogu Windows\System32\dllcache (katalog ten może jednak znajdować się w innej lokalizacji - określa ją wartość SFCDllCacheDir w kluczu HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Winlogon rejestru systemowego). Ponadto kopie sterowników systemowych trzymane są w katalogu Windows\Driver Cache . Jeśli system chodzi prawidłowo - ze wszystkich tych lokalizacji możemy wyrzucić znajdujące się tam pliki i katalogi.
Instalatory aktualizacji
System Windows przechowuje na dysku wszystkie pobrane instalatory aktualizacji systemu. Jak można przypuszczać, po dokonaniu aktualizacji są one całkowicie zbyteczne. Można więc śmiało je usunąć. A znaleźć je można w katalogu \Windows\SoftwareDistribution\Download - wszystkie znajdujące się tam katalogi i pliki mogą śmiało wylądować w koszu.
Ponadto system aktualizacji tworzy log dokonywanych uaktualnień. Raczej do niczego nie jest on nam potrzebny, a potrafi z biegiem czasu zająć całkiem sporo miejsca. Znajduje się on w pliku \Windows\SoftwareDistribution\ReportingEvents.log . Jednak jego usunięcie możliwe jest tylko przy wyłączonej usłudze aktualizacji automatycznych. Aby ją wyłączyć, należy uruchomić aplet usług systemowych (najprościej poprzez skrót [Win]+[R] i wpisanie services.msc ), a następnie zatrzymać usługę Aktualizacje automatyczne. Po usunięciu pliki, będzie można ponownie uruchomić usługę.
Katalog danych systemu Prefetching
Systemy Windows wyposażone są w specjalne systemy mające przyspieszać ładowanie się aplikacji oraz systemu. Standardowo mechanizm ten jest aktywny i składuje dane w katalogu \Windows\Prefetch . Jednakże często, na przykład instalując aplikacje, uruchamiamy jakiś program wyłącznie raz, a dane o nim jednak lądują do tego katalogu zabierając niepotrzebne miejsce. Można więc co jakiś czas usunąć pliki z tego katalogu o dacie modyfikacji starszej, niż kilka miesięcy. Najłatwiej w tym celu wejść do katalogu i posortować jego zawartość po dacie modyfikacji, a następnie usunąć najstarsze pliki:
W przypadku, gdy była wprowadzana reorganizacja plików na dysku (np. defragmentowano dysk), warto wówczas usunąć wszystkie pliki *.pf .
Uwaga! Nie należy przy tym usunąć pliku layout.ini , który także znajduje się w tym katalogu. Zawiera on informacje dla defragmentatora w celu ułożenia plików tak, aby start systemu przebiegał szybciej.
Pozostałości instalatorów MSI (Windows Installer)
Narzędzie Microsoftu służące do pisania instalatorów oprogramowania ma pewną wadę - lubi pozostawiać po sobie ślad w katalogu \Windows\Installer . Także po odinstalowaniu programu! Jednakże ręczna analiza zawartości tego katalogu byłaby zbyt uciążliwa. Dlatego Microsoft wypuścił narzędzie, które może pomóc - Windows Installer Clean Up (niestety Microsoft zaprzestał wspierania tego narzędzia, więc można je znaleźć jedynie na innych serwerach). Po uruchomieniu wystarczy odnaleźć programy, które zostały usunięte, zaznaczyć i nacisnąć przycisk Remove.
Nieużywane pliki DLL
Interesującym narzędziem do odnajdywania nieużywanych plików DLL głównie w katalogach systemowych, jest DLL Toys - Import Checker. Po dokonaniu skanowania wyświetla listę plików wraz z informacjami i potencjalnym ryzyku usunięcia. Jednakże należy podchodzić do tego narzędzia z dużą ostrożnością. Będzie ono przydatne dla zaawansowanych użytkowników, ale kogoś nieobeznanego może wprowadzić w błąd. Poniżej zaznaczone dwa pliki, które prawdopodobnie śmiecą:
Ponadto narzędzie może także wyświetlić listę potencjalnie niezbędnych plików wraz z ilością obiektów, które się do nich odwołują. Jednak może się okazać, że te odwołania to tylko pozostałości w rejestrze po odinstalowanych programach.
Co jeszcze warto przejrzeć?
W zasadzie po każdej deinstalacji programu i po restartowaniu komputera, najlepiej jest przeszukać dysk pod kątem występowania plików lub katalogów o nazwie odpowiadającej nazwie programu (bądź jego skrótowi). Często zdarza się, że deinstalatory usuwają wszystkie pliki utworzone podczas instalacji, lecz zostawiają pliki utworzone przez program, bądź nie są w stanie usunąć plików z kont innych użytkowników. Gdzie szukać pozostałości? Głównie w katalogu, gdzie był instalowany program (czyli standardowo: Program Files ) oraz w katalogu ustawień aplikacji (czyli standardowo: \Documents and settings ). Jeśli producentem była firma o dość egzotycznej nazwie i z pewnością nie korzystamy z innych jej produktów, to warto także przejrzeć katalogu \Windows\System32 wyświetlając w kolumnie nazwę producenta (Firma) i sortując po niej. Możliwe, że w ten sposób znajdziemy pozostawione przez program niepotrzebne pliki DLL. Przykładowo, poniżej zaznaczone pliki należałoby usunąć, gdybyśmy zmienili kartę ATI na NVIDIA, odinstalowali sterowniki i nie zamierzali więcej korzystać z produktów AMD/ATI:
Odchudzanie rejestru systemowego
Dla osób obeznanych z bazami danych, temat będzie dość oczywisty. Dla pozostałych pokrótce wytłumaczę: rejestr działa tak, że dodanie nowej wartości powoduje zwiększenie jego rozmiaru, jednak usunięcie robi "dziurę", przez którą rozmiar rejestru się nie zmniejsza. To uogólnienie, ale częściowo oddaje istotę rzeczy. Dlatego ważne jest okresowe przeprowadzanie tzw. "defragmentacji rejestru". Świetnie nadającym się i prostym narzędziem do tego celu jest NTRegOpt. Zadanie sprowadza się tylko do uruchomienia programu, odczekania paru chwil i to wszystko. Na koniec program wyświetli, ile miejsca udało się zaoszczędzić. Co ważne, dzięki temu zabiegowi nie tylko zyskamy kilka-kilkadziesiąt megabajtów na dysku, ale też tyle samo w pamięci, a zyska także wydajność pracy na rejestrze.
|